KHK’lıya Pasaport Kararı: Mahkeme kararı olmadan kısıtlama getirilemez

[KHK Haber 63]

Temel hak ve hürriyetler, özüne dokunulmaksızın ancak kanunla sınırlanabilir

Konya Bölge İdare Mahkemesi, Olağanüstü Hal (OHAL) Kanun Hükmünde Kararnamesi (KHK) ile ihraç edilen kamu görevlisinin iptal edilen pasaportunun geri verilmesi yönünde karar verdi. Kararında, ilgili hakkında herhangi bir soruşturma/kovuşturma bulunmadığı, kanun ve mahkeme kararına dayanmayan sınırlamanın hukuka aykırı olduğunu belirten mahkeme, davacının pasaportun iptal edilmesi işleminin geri alınması ve pasaportun aktif hale getirilmesi talebini haklı buldu. Böylece başvurucu KHK’lı pasaportunu alabilecek.

Davacının avukatı Doğan Erkan, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “siyasi iktidar sözde bir reform yapıyor. Ancak ‘reform’una kendisi uymuyor, davalar açarak idareyi kendi ‘reform’una uydurmak zorunda kalıyoruz ama aradan yıllar geçiyor. 7188 sayılı yasa çıkalı bir buçuk yıl olmuş. Madem uymayacaktınız neden çıkardınız reformu. Zira formel olarak bittiğini söylediğiniz OHAL’i de facto olarak sürdürmek istiyorsunuz, bunu her uygulamanızda görüyoruz” dedi.

Erkan bu kararla, 17.10.2019 tarihinde yürürlüğe giren 7188 sayılı Kanun’un “… başvurmaları hâlinde kolluk birimlerince yapılacak araştırma sonucuna göre İçişleri Bakanlığınca pasaport verilebilir” hükmünün de fiilen geçersiz hale geldiğini ifade etti.

Erkan şunları söyledi:

“Öncelikle OHAL KHK’sı ile ihraç edilenlerin pasaportunun ilanihaye iptal edilemeyeceği ortaya konmuş oldu. Diğer yandan, ihraç kararının kendisi halen OHAL Komisyonunda iken, o süreç tamamlanmadan da pasaportun geri alınmasının yolu açıldı. Ve son olarak, her ne kadar yasada ‘kolluk birimlerince araştırılma yapılması’ dense de, bir yargı makamı suçsuzluk kararından sonra kolluğa yeniden bunun üzerinde dolaylı bir adli-idari takdir yetkisi verilmesi kabul edilemezdi. Mahkeme kararıyla bu engel de fiilen aşılmış oldu. Bu karar, hakkında herhangi bir soruşturma/kovuşturma olmayan ya da bunlardan suçsuzluk kararı almış olan tüm OHAL KHK’lıların pasaportlarının ‘yargı reformu’ uyarınca geri verilmesi gerektiği anlamına geliyor. Ancak bakanlık bunu kendiliğinden yapmayacaktır. Benzer durumda olan tüm yurttaşlar bu kararı emsal göstererek bağlı bulundukları Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüklerine başvuru yapmalıdır.”

Ne olmuştu?

Daha önce OHAL KHK’sı ile ihraç edilen bir başka kamu görevlisinin buna bağlı olarak iptal edilen pasaportunun geri verilmesi için yaptığı başvuru reddedilmiş, ilgilinin avukatı Doğan Erkan, seyahat özgürlüğünün temel bir hak olduğu ve 4 seneyi aşkın bir süre seyahat engelinin bir mahkeme kararı olmadan mümkün olamayacağı gerekçesiyle dava açmıştı. Yerel idare mahkemesinin davayı reddetmesi üzerine kararı istinaf etmiş ve Ankara Bölge İdare Mahkemesi emsal bir karara imza atmıştı. Ancak yasaya dayanan bir mahkeme kararıyla bir temel hakkın –özüne dokunmadan- durdurulmasının mümkün olduğunu belirten Ankara Bölge İdare Mahkemesi, pasaport iade talebinin kabulüne karar vermişti.

Bu arada “yargı reformu” olarak isimlendirilen ve 17.10.2019 tarihinde yürürlüğe giren 7188 sayılı Kanun çıkarıldı. Bu kanun ise OHAL KHK’sı ile kamu görevinden ihraç edilenler hakkında “haklarında aynı nedenlerden dolayı; devam etmekte olan herhangi bir idari veya adli soruşturma veya kovuşturma bulunmayanlara, kovuşturmaya yer olmadığına, beraatine, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine veya düşmesine karar verilenlere, mahkûmiyet kararı bulunanlardan cezası tümüyle infaz edilenlere veya ertelenenlere, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilenlere, başvurmaları hâlinde kolluk birimlerince yapılacak araştırma sonucuna göre İçişleri Bakanlığınca pasaport verilebilir” düzenlemesi getirdi.

İhraç edilen bir başka müvekkili hakkında soruşturma ya da kovuşturma bulunmamasına dayanan Av. Doğan Erkan, bu yeni yasa uyarınca 01.11.2019 tarihinde idareye başvurarak pasaport düzenlenmesini istedi. Ancak idare bu talebe hiçbir yanıt vermedi. İdarenin 60 gün boyunca cevap vermemesini “zımnen red” sayarak konuyu yine idare mahkemesine taşıyan Erkan, İdare Mahkemesinin red kararı üzerine de istinaf başvurusuyla dosyayı Konya Bölge İdare Mahkemesine taşıdı.

Konya Bölge İdare Mahkemesi, ilgilinin UYAP kaydında herhangi bir soruşturma/kovuşturma bulunmadığını tespit ederek, Kanun ve mahkeme kararına dayanmayan sınırlamayı hukuka aykırı buldu ve 7188 sayılı “reform” kanununa istinaden pasaportun iptal edilmesi işleminin geri alınmasına ve pasaportun aktif hale getirilmesi talebinin reddedilmesinin iptaline karar verdi. Bölge İdare Mahkemesi bu kararı kesin olarak verdi. Böylece başvurucu KHK’lı, pasaportunu alabilecek.

Kaynak T24

KHK Haber